Samarytanin, członek społeczności żydowskiej, obecnie prawie wymarłej, która twierdzi, że jest spokrewniona krwią z tymi Żydami starożytnej Samarii, którzy nie zostali deportowani przez asyryjskich zdobywców królestwa Izraela w 722 roku p. n. e. Samarytanie nazywają siebie Bene-Israel („dzieci Izraela”) lub Shamerim („Obserwujący”), ponieważ ich jedyną normą religijnego przestrzegania jest Pięcioksiąg (pięć pierwszych ksiąg Starego Testamentu)., Inni Żydzi nazywają ich po prostu Szomronimi (Samarytanie); w Talmudzie (rabiniczne kompendium prawa, wiedzy i komentarza) zwani są Kutim, co sugeruje, że są raczej potomkami mezopotamskich Kutajczyków, którzy osiedlili się w Samarii po podboju asyryjskim.
Żydzi, którzy powrócili do ojczyzny po wygnaniu Babilońskim, nie zaakceptowali pomocy mieszkańców tej ziemi, którzy później zostali zidentyfikowani jako Samarytanie, przy budowie Drugiej Świątyni Jerozolimskiej. W związku z tym w IV wieku p. n. e.Samarytanie zbudowali własną świątynię w Nāblus (Sychem), u podnóża góry Gerizim, około 40 km na północ od Jerozolimy. Niski szacunek, jaki Żydzi mieli dla Samarytan, był tłem słynnej przypowieści Chrystusa o dobrym Samarytaninie (Ew.Łukasza 10.25-37).,
od lat 70.ich populacja wynosi około 500; są one nieco równomiernie rozłożone między Nāblus, który jest również rezydencją arcykapłana, a miastem Holon, gdzie znajduje się Synagoga, na południe od Tel Awiwu–Jafy. Wszyscy żyją w pół-izolacji, żenią się tylko we własnej społeczności. Modlą się w języku hebrajskim, ale przyjęli Arabski jako swój język ojczysty po podboju muzułmańskim w 636 r.n. e.