porfiria nie jest pojedynczą chorobą, ale grupą ośmiu dziedzicznych zaburzeń genetycznych, które znacznie różnią się od siebie. Wspólną cechą wszystkich porfirów jest gromadzenie się w organizmie porfiryn lub prekursorów porfiryny. Chociaż są to normalne substancje chemiczne w organizmie, zwykle nie kumulują się. Dokładnie, który z tych związków chemicznych gromadzi się zależy od rodzaju porfirii.

terminy porfiryna i porfiria pochodzą od greckiego słowa porphyrus, co oznacza fioletowy., Mocz niektórych pacjentów z porfirią może być czerwonawo-fioletowy kolor ze względu na obecność nadmiaru porfiryn i substancji pokrewnych w moczu, a mocz może ciemnieć po ekspozycji na światło.

przyczyna

porfiria powstaje w wyniku awarii w jednym z ośmiu etapów syntezy złożonej cząsteczki zwanej hem. Hem jest niezbędny do transportu tlenu do komórek w organizmie. Jeśli jakikolwiek etap syntezy hemu jest zablokowany, pośredni związek chemiczny gromadzi się w komórce., Te pośrednie związki chemiczne, znane jako porfiryny lub prekursory porfiryny, są substancjami, z których składa się hem. Każdy rodzaj porfirii reprezentuje niedobór określonego enzymu potrzebnego do syntezy hemu.

rodzaje porfirii

najczęściej porfiria dzieli się na porfirię „ostrą” i „skórną”, w zależności od podstawowych objawów., Dla wielu z jednym z czterech ostrych porfirii, ataki porfirii na ogół ewoluują i stają się bardziej dotkliwe w ciągu kilku dni, zwłaszcza ból brzucha; dwa z nich, Variegate porfiria i dziedziczna Kopomorfiria, mogą również mieć objawy skórne pęcherzy po ekspozycji na słońce. Skórne Porfiry obecne z powstawaniem pęcherzy i blizn na skórze, bólem i (lub) zaczerwienieniem i obrzękiem w miejscach narażonych na słońce.,

ostra porfiria

istnieją cztery rodzaje ostrych porfirii: ostra porfiria przerywana (AIP), dziedziczna Koproporfiria (HCP), porfiria Variegate (VP) i dehydrataza kwasu δ-aminolewulinowego (Alad) porfiria (ADP), które charakteryzują się epizodami wyniszczających ataków. Są to zaburzenia genetyczne, które są bardzo rzadkie i mogą być trudne do zdiagnozowania z tego powodu. Szacuje się, że około 1 na 10 000 Europejczyków lub osób pochodzenia europejskiego ma mutację w jednym z genów, które powodują AIP, VP lub HCP., Mutacje te zostały znalezione u wszystkich ras i wielu innych grup etnicznych oprócz Europejczyków.

około 80-90% osób, u których występuje mutacja genu ostrej porfirii przerywanej, porfirii różnobarwnej i Kopomorfirii dziedzicznej, pozostaje bezobjawowa, a inne mogą mieć tylko jeden lub kilka ostrych ataków przez całe życie. Najczęstszym objawem jest silny ból brzucha, któremu często towarzyszą nudności, wymioty i zaparcia. Inne objawy mogą obejmować kołatanie serca, drgawki i halucynacje., Osoby z VP i HCP mogą również mieć objawy skórne pęcherzy po ekspozycji na słońce.

Porfiry skórne

wszystkie oprócz jednej Porfiry skórne powodują powstawanie pęcherzy i kruchość skóry na odsłoniętych na słońcu obszarach ciała, najczęściej na plecach dłoni, przedramionach, twarzy, uszach i szyi. Porfiria skórna to: porfiria Cutanea Tarda (PCT), porfiria Hepatoerytropoietyczna (HEP), wrodzona porfiria erytropoetyczna (CEP), Protoporfiria erytropoetyczna (EPP) i Protoporfiria XLP (XLP). CEP i HEP występują w dzieciństwie z ciężkimi pęcherzowymi zmianami skórnymi., PCT występuje zwykle w wieku dorosłym i ma mniej poważne zmiany pęcherzy skóry po ekspozycji na słońce. Protoporfiria erytropoetyczna (EPP) i Protoporfiria związana z XLP (XLP) mają takie same objawy bolesnych, ale nie pęcherzy, reakcji na światło słoneczne. Może również wystąpić obrzęk i zaczerwienienie widocznych na słońcu obszarów skóry z EPP i XLP.

występowanie

Porfiry są rzadkimi chorobami. Łącznie wszystkie formy porfirii dotykają mniej niż 200,000 ludzi w Stanach Zjednoczonych., Na podstawie badań europejskich częstość występowania najczęściej występującej porfirii, porfirii Cutanea Tarda (PCT), wynosi 1 na 10 000; najczęściej występującej porfirii ostrej, ostrej porfirii przerywanej (AlP), wynosi około 1 na 20 000; a najczęstszą porfirię erytropoetyczną, Protoporfirię Erytropoetyczną (EPP), szacuje się na 1 na 50 000 do 75 000. Wrodzona porfiria erytropoetyczna (CEP) występuje niezwykle rzadko, a częstość występowania szacuje się na 1 na 1 000 000 lub mniej. Udokumentowano tylko 9 przypadków porfirii z niedoborem ALAD (ADP).,

objawy przedmiotowe i podmiotowe

objawy podmiotowe i różnią się znacznie od jednego rodzaju porfirii do następnego. Ponieważ objawy różnych porfirii mogą przypominać objawy innych, bardziej powszechnych zaburzeń, rozpoznanie może być trudne. Początek, nasilenie i rodzaj objawów mogą się znacznie różnić u osób z określonym rodzajem porfirii. Zmienność ta może zależeć częściowo od ilości resztkowej aktywności enzymu u każdego osobnika. Osoby z bardziej znaczącym niedoborem enzymów mogą mieć cięższe objawy i wcześniejszy początek., Osoby z częściowym niedoborem będą miały łagodniejsze objawy, a u niektórych osób nie wystąpią żadne objawy (bezobjawowe). Ważne jest, aby pamiętać, że dotknięte osoby mogą nie mieć wszystkich objawów omówionych poniżej. Osoby dotknięte chorobą powinny porozmawiać z zespołem medycznym o swoim konkretnym przypadku, związanych z nim objawach i ogólnym rokowaniu.

ostra porfiria przerywana

ból brzucha jest najczęstszą dolegliwością w ostrej porfirii przerywanej (AIP)., Ponadto niektóre z następujących objawów występują z różną częstotliwością: ból rąk i nóg, uogólnione osłabienie, wymioty, splątanie, zaparcia, tachykardia, wahania ciśnienia krwi, zatrzymanie moczu, psychoza, halucynacje i drgawki. Osłabienie mięśni może przejść do paraliżu oddechowego, co wymaga sztucznego oddychania. Porfobilinogen (PBG) i kwas Aminolewulenowy (ALA), prekursory porfiryny, są podwyższone podczas ataku, ale mogą być stale wysokie u niektórych pacjentów. Mocz może wykazywać fioletowo-czerwony kolor., W przeciwieństwie do innych form porfirii, wrażliwość na słońce nie występuje w tym typie.

porfiria Variegate

porfiria Variegate (VP) charakteryzuje się otarciami, pęcherzy i nadżerki skóry, które są powszechnie widoczne w drugiej i trzeciej dekadzie. Zmiany te mają tendencję do gojenia się powoli, często pozostawiając pigmentowane lub lekko przygnębione blizny. Pacjenci odczuwają wrażliwość na światło i kruchość skóry wystawionej na działanie słońca. Chociaż u wielu pacjentów objawy pozostają ograniczone do skóry, epizody podobne do ostrej porfirii nie są rzadkie., Dlatego objawy, leki, środki ostrożności, i leczenie opisane dla ostrej porfirii przerywanej mają zastosowanie do porfirii Variegate.

dziedziczna Koproporfiria

duże ilości koproporfiryny obecne w dziedzicznej KOPROPORFIRII (HCP) sprawiają, że pacjent jest wrażliwy na światło słoneczne, ale choroba skóry rzadko jest ciężka w tego typu porfirii. Klinicznie przypomina porfirię barwną, z wyjątkiem tego, że większy odsetek dotkniętych osób wykazuje kilka objawów. Inne objawy są podobne do wymienionych dla ostrej porfirii przerywanej.,

Protoporfiria erytropoetyczna

Protoporfiria erytropoetyczna (EPP) może mieć łagodną do ciężkiej wrażliwość na światło i pieczenie przy ekspozycji na światło słoneczne. Zwykle objawy ustępują w ciągu dwunastu do dwudziestu czterech godzin i goją się bez znaczących blizn lub przebarwień na skórze. Zmiany skórne mogą również przejść do przewlekłego stadium utrzymujące się przez tygodnie i gojenie z powierzchowną blizną. Objawy te na ogół zaczynają się w dzieciństwie. Są bardziej dotkliwe w lecie i mogą powtarzać się przez całe życie., Dotknięta skóra czasami wykazuje kruchość lub powstawanie pęcherzy widoczne w innych rodzajach fotouczulających porfirii. Zaburzenia czynności wątroby wraz z pęcherzyka żółciowego, dróg żółciowych lub zajęcie żółci (układ wątrobowo-żółciowy) mogą być związane ze znacznym uszkodzeniem wątroby.

porfiria Cutanea Tarda

w porfirii Cutanea Tarda (PCT) odsłonięta skóra wykazuje nieprawidłowości podobne do tych występujących w porfirii Variegate. Od delikatnej kruchości skóry po trwałe blizny i zniekształcenia. Ze względu na kruchość skóry, niewielki uraz może wywoływać powstawanie pęcherzy., Na skórze można zauważyć obszary o zwiększonej i zmniejszonej zawartości pigmentu. Charakterystyczne są również pęcherze na lekko odsłoniętej skórze i wzmożony porost włosów, zwłaszcza na twarzy.

wrodzona porfiria erytropoetyczna

wrodzona porfiria erytropoetyczna (CEP) jest bardzo rzadką chorobą, zgłaszaną na świecie przez około 150 pacjentów. CEP często objawia się krótko po urodzeniu z ciemnym moczem i wrażliwością na światło słoneczne, powodując powstawanie pęcherzy i kruchość skóry. Później mogą wystąpić brązowawe, fluorescencyjne zęby, zwiększony wzrost włosów i wyraźne blizny., W niektórych przypadkach można zauważyć utratę palców rąk i nóg oraz chrząstki z uszu lub nosa.

Ala-D porfiria

Ala-D porfiria (ADP) objawy zwykle wynikają z wpływu na układ nerwowy i / lub skórę. Czasami przyczyna objawów układu nerwowego nie jest jasna. Objawy skórne obejmują pieczenie, powstawanie pęcherzy i blizn w miejscach narażonych na słońce. Choroba zwykle objawia się po okresie dojrzewania i częściej występuje u kobiet. Najczęstszym objawem jest silny ból brzucha., Inne cechy charakterystyczne to nudności, wymioty, przyspieszone bicie serca, podwyższone ciśnienie krwi, splątanie i (lub) drgawki oraz wydalanie ALA (kwasu delta-aminolewulinowego) z moczem.

diagnoza

porfirię diagnozuje się na podstawie badań krwi, moczu i kału, a coraz częściej na podstawie DNA (badań genetycznych).

istnieje wiele badań laboratoryjnych dostępnych dla porfirii, a odpowiednie testy do zamówienia zależą od rodzaju porfirii, którą podejrzewa lekarz., Gdy objawy brzuszne i neurologiczne sugerują ostrą porfirię wątrobową, najlepszymi testami przesiewowymi są porfobilinogen z moczu (PBG) i kwas aminolewulinowy (ALA). Jeśli występują objawy skórne sugerujące porfirię, najlepszym testem przesiewowym jest test porfiryny w osoczu. Jeśli jeden z tych badań przesiewowych jest nieprawidłowy, bardziej rozległe badania, w tym moczu, kału i porfiryny krwinek czerwonych, są często wskazane.

zaleca się również badanie DNA w celu identyfikacji specyficznej mutacji w genie powodującym porfirię u danej osoby., Przed zleceniem badania DNA, pomocne jest, aby pacjenci mieli badania biochemiczne. Jednak wielu pacjentów nie miało ostrego ataku lub nie ma obecnie objawów, więc badania biochemiczne mogą być niejednoznaczne.

natomiast badanie DNA jest najbardziej dokładną i niezawodną metodą określania, czy dana osoba ma określoną porfirię i jest uważana za” złoty standard ” w diagnostyce zaburzeń genetycznych. Jeśli mutacja (lub zmiana) w sekwencji DNA znajduje się w określonym Genie powodującym porfirię, diagnoza tej porfirii jest potwierdzona., Analiza DNA wykryje ponad 97% mutacji chorobotwórczych. Badanie DNA można wykonać niezależnie od tego, czy pacjent ma objawy, czy nie. Gdy mutacja została zidentyfikowana, analiza DNA może być następnie wykonywana na innych członków rodziny w celu ustalenia, czy odziedziczyli, że porfiria, umożliwiając w ten sposób identyfikację osób, które mogą być doradzane o odpowiednim zarządzaniu w celu uniknięcia lub zminimalizowania powikłań choroby.

aby uzyskać szczegółowe informacje, zobacz Opcje testowania.,

populacje dotknięte chorobą

częstość występowania porfirii pozostaje nieznana, ale lekarze sugerują,że zakres 1 na 500-50 000 populacji jest prawdopodobny. Niektóre formy porfirii są bardziej powszechne w określonych populacjach, w tym na przykład w Finlandii.

standardowe terapie

leczenie jest specyficzne dla rodzaju porfirii.

podstawowa wada nie może być obecnie leczona, ale znaczny wysiłek jest ukierunkowany na leczenie podstawowych mechanizmów, które powodują objawy.,

u niektórych osób, u których stwierdzono dziedziczenie ostrej porfirii, nie występują objawy. Ważne jest dla tych osób, jak również dla tych, którzy mają objawy, być świadomi środków zapobiegawczych, które mogą pomóc im uniknąć epizodów objawów porfirii. Te środki zapobiegawcze obejmują unikanie niektórych leków i alkoholu w przypadku niektórych rodzajów porfirii. U niektórych osób mogą one również obejmować unikanie ekspozycji na światło słoneczne, ponieważ wrażliwość na słońce może wystąpić w przypadku niektórych rodzajów porfirii.,

niektóre leki, których dotknięte osoby mogą potrzebować, aby uniknąć obejmują barbiturany, środki uspokajające, tabletki antykoncepcyjne, środki uspokajające i alkohol. Lista bezpiecznych / niebezpiecznych leków oferuje pełną ocenę potencjału leków do wywołania ataków ostrej porfirii i jest przeznaczona do stosowania przez pracowników służby zdrowia.

lek sierocy znany jako Panhematin® (hemin do wstrzykiwań), jest dopuszczony do stosowania w leczeniu różnych form ostrej porfirii i jest podawany dożylnie., Jest niezwykle silny, a jego stosowanie zazwyczaj następuje po okresie terapii glukozą, która nie przyniosła pożądanych rezultatów. Zobacz Opcje leczenia