Rzymski akwedukt w Pont du Gard we Francji, został zbudowany około 19 p. n. e.jest jedną z głównych atrakcji turystycznych Francji i Światowego Dziedzictwa UNESCO.
Akwedukt jest sztucznym kanałem, który jest zbudowany do przenoszenia wody z jednego miejsca do drugiego. Słowo pochodzi od łacińskiego aqua,” woda „i ducere,” prowadzić.”Wiele akweduktów wznosi się ponad krajobraz, przypominając mosty, a nie rzeki., Pod względem konstrukcyjnym są one podobne do wiaduktów, które są mostem złożonym z kilku małych przęseł zbudowanych nad lądem lub wodą. Wiadukty są wykorzystywane do dróg lub kolei.
akwedukty zostały zbudowane w celu dostarczania wody do dużych miast i nawadniania gruntów rolnych. Jeśli są one wystarczająco duże, mogą być również wykorzystywane do transportu, umożliwiając barkom przekraczanie wąwozów i dolin.
Starożytne akwedukty
chociaż akwedukty słyną ze starożytnych Rzymian, zostały opracowane wieki wcześniej na Bliskim Wschodzie, gdzie ludzie, w tym Egipcjanie, budowali zaawansowane systemy irygacyjne. Akwedukty w stylu rzymskim były używane już w VII wieku p. n. e., kiedy Asyryjczycy zbudowali wapienny Akwedukt o wysokości 30 stóp (10 metrów) i długości 900 stóp (300 m) do przenoszenia wody przez dolinę do ich stolicy, Niniwy. Cała długość akweduktu przebiegała przez 50 mil (80 km).,
w Nowym Świecie, Aztecka stolica Tenochtitlán została zaopatrzona w wodę przez dwa akwedukty w połowie drugiego tysiąclecia.
rzymskie akwedukty zostały zbudowane we wszystkich częściach Cesarstwa Rzymskiego, od Niemiec po Afrykę, a zwłaszcza w samym Rzymie, gdzie liczyły ponad 260 Mil (416 km). Akwedukty były ważne dla dostarczania wody do dużych miast w całym imperium i wyznaczyły wysoki standard inżynierii, który nie został przekroczony przez ponad tysiąc lat.,
nowoczesne akwedukty
The Central Arizona Project Aqueduct, the largest and most expensive aqueduct system ever built in the United States.
znaczna część wiedzy rzymskich inżynierów została utracona w średniowieczu, a w Europie Budowa akweduktów w dużej mierze przestała istnieć aż do średniowiecza., Przykładem zachowanego systemu akweduktów zbudowanego w 1202 roku przez cystersów jest hiszpański Real Monasterio de Nuestra Senora De Rueda, którego system centralnego ogrzewania i utylizacji odpadów opierał się na serii akweduktów pochodzących z odpływu rzeki Ebro. Przez większość średniowiecza, a nawet do XIX wieku, woda była zazwyczaj dostarczana przez kopanie studni, choć może to spowodować poważne problemy zdrowotne, gdy lokalne zasoby wody stały się zanieczyszczone., Jednym z ważnych WYJĄTKÓW była rzeka New River, sztuczna droga wodna w Anglii, otwarta w 1613 roku, aby zaopatrywać Londyn w świeżą wodę pitną na odległość 38 mil (62 km). Rozwój kanałów stanowił kolejny bodziec do budowy akweduktów.
w XIX wieku rozpoczęto budowę akweduktów na dużą skalę, aby zaopatrywać szybko rozwijające się miasta i żądny wody przemysł. Rozwój nowych materiałów (takich jak żeliwo) i nowych technologii (takich jak moc pary) umożliwił znaczne ulepszenia., Na przykład żeliwo pozwoliło na budowę większych, bardziej ciśnieniowych odwróconych syfonów, podczas gdy pompy parowe i zasilane elektrycznie umożliwiły znaczny wzrost ilości i prędkości przepływu wody. Anglia przewodziła światowi w budowie akweduktów, z godnymi uwagi przykładami zbudowanymi do przesyłania wody do Birmingham, Liverpoolu i Manchesteru.
w dzisiejszych czasach największe akwedukty ze wszystkich zostały zbudowane w Stanach Zjednoczonych, aby zaopatrzyć swoje największe miasta., Akwedukt Catskill przenosi wodę do Nowego Jorku na odległość 120 mil (190 km), ale jest karłowaty przez akwedukty na dalekim zachodzie kraju, zwłaszcza Akwedukt Colorado River, który zaopatruje obszar Los Angeles w wodę z rzeki Colorado prawie 250 mil (400 km) na wschód, i 444 Mil (714,5 km) Akwedukt Kalifornijski, który biegnie od delty Sacramento do jeziora Perris.
wykorzystanie akweduktów
historycznie wiele towarzystw rolniczych zbudowało akwedukty do nawadniania upraw., Archimedes wynalazł śrubę wodną do podnoszenia wody do użytku w nawadnianiu pól uprawnych.
innym powszechnym zastosowaniem akweduktów jest zaopatrywanie dużych miast w czystą wodę pitną. Niektóre z słynnych rzymskich akweduktów do dziś dostarczają wodę do Rzymu. W Kalifornii trzy duże akwedukty dostarczają wodę na przestrzeni setek mil do obszaru Los Angeles. Dwa pochodzą z obszaru Owens River, a trzeci z rzeki Colorado.
w ostatnich czasach akwedukty były wykorzystywane do celów transportowych, aby umożliwić barkom kanałowym przekraczanie wąwozów lub dolin., Podczas Rewolucji Przemysłowej w XVIII wieku wybudowano wiele akweduktów w ramach ogólnego boomu w budowie kanałów.
w nowoczesnych projektach inżynierii lądowej, szczegółowe badanie i analiza przepływu otwartego kanału jest powszechnie wymagane w celu wsparcia kontroli powodzi, systemów nawadniania i dużych systemów zaopatrzenia w wodę, gdy preferowanym rozwiązaniem jest akwedukt, a nie rurociąg. Akwedukt to prosty sposób na doprowadzenie wody do innych końców pola.
w przeszłości akwedukty często miały kanały wykonane z brudu lub innych porowatych materiałów., Znaczne ilości wody zostały utracone przez takie nieotynkowane akwedukty. Gdy woda staje się coraz rzadsza, kanały te są wyłożone betonem, polimerami lub nieprzepuszczalną glebą. W niektórych przypadkach obok Starego budowany jest nowy Akwedukt, ponieważ nie można wyłączyć zasilania w wodę podczas budowy.
godne uwagi akwedukty
starożytne greckie akwedukty
- Akwedukt Eupaliński na greckiej wyspie Samos. Starożytny podziemny Akwedukt.,
Roman aqueducts
Roman aqueduct in Segovia, Spain.
Roman aqueduct supplying Carthage, Tunisia.,e, Włochy
Inne akwedukty
- Akwedukt z Teruel, Hiszpania
- Akwedukt projektu Central Arizona
- Akwedukt Chirk, Walia – zbudowany w latach 1796-1801
- Akwedukt Pontcysyllte, Walia – zbudowany w latach 1795-1805
- Roquefavour Akwedukt, Francja – zbudowany w latach 1842-1847
- akwedukt St-Clément, Montpellier, Francja – XVII wiek
- Akwedukt Winnipeg, Manitoba, Kanada – zbudowany w latach 1915-1919
- Päijänne-Tunneli to podziemny Akwedukt o długości 120 kilometrów, łączący jezioro Päijänne z większymi Helsinkami.,
- Akwedukt Wan Mat Saman, Kedah, Malezja-zbudowany w latach 1900-1909
- Akwedukt w Querétaro, Meksyk – zbudowany w latach 1726-1738, o długości 1,3 km i wyposażony w 74 łuki.
- Levadas, 1350 Mil siedemnastowiecznych akweduktów na portugalskiej wyspie Madera.
- Quabbin Aqueduct-tunel o długości 24,6 km, w stanie Massachusetts, w Stanach Zjednoczonych.
- Akwedukt Chicopee Valley o długości 13,1 km, w stanie Massachusetts, w Stanach Zjednoczonych.
- Akwedukt Kalifornijski, o długości 444 Mil (ok. 714,5 km) połączenie kanałów, rurociągów i tuneli w Stanach Zjednoczonych.,
akwedukty żeglowne
- Akwedukt w pobliżu Roelofarendsveen, Holandia ({{#invoke:Coordinates|coord}} {{#coordinates: 52/12/55. 96|N|4|37|35.,
- Akwedukt Gouwe, w pobliżu Gouda, Holandia: prowadzi rzekę Gouwe przez autostradę A12, która znajduje się na lądzie poniżej poziomu rzeki
- Benjamin Outram ' s 44-metrowy jednoprzęsłowy Akwedukt Holmesa na kanale Derby w Derby był pierwszym na świecie żeglownym żeliwnym akweduktem, wąsko poprzedzającym Thomasa Telforda 186-metrowy Akwedukt Longdon-on-tern na kanale Shrewsbury, czasami określany jako pierwszy na świecie żeglowny żeliwny Akwedukt na dużą skalę.,
- Akwedukt Pontcysyllte prowadzi kanał Llangollen nad doliną rzeki Dee w północnej Walii. został zaprojektowany przez Thomasa Telforda i otwarty w 1805 roku. Ten sam kanał, który obejmuje odcinek tunelowy, przecina drugą dolinę na Akwedukcie Chirk. Ten żeglowny kanał dostarcza również wodę do gmin Crewe i Nantwich.
- Union Canal w Szkocji ma wiele akweduktów, w tym Akwedukt Slateford, który prowadzi kanał nad wodą Leith, Akwedukt Almond nad rzeką Almond w Ratho i bardzo imponujący Akwedukt Avon nad rzeką Avon., Jest to drugi najdłuższy Akwedukt w Wielkiej Brytanii.
- w ostatnich latach Budowa akweduktu w Lichfield skłoniła rząd brytyjski do uchwalenia przepisów uniemożliwiających budowę drogi na trasie remontowanego kanału bez zapewnienia tunelu lub akweduktu do przejścia.
- Barton Swing Aqueduct – forma mostu wahadłowego, który prowadzi kanał Bridgewater przez dolny kanał Manchester Ship Canal. 234-stopowy odcinek akweduktu obraca się o 90 stopni, aby umożliwić statkom przepływanie wzdłuż kanału okrętowego.,
- most wodny magdeburski w Niemczech łączy kanał Elbe-Havel z ważnym miastem Mittellandkanal. Prawie 1 km długości, jest najdłuższym mostem wodnym w Europie.
Zobacz też
- susza
- nawadnianie
- woda
- zasoby wody
- Hodge, A. Trevor (2002). Rzymskie akwedukty i zaopatrzenie w wodę. Londyn, Wielka Brytania: Gerald Duckworth & , Wydanie II ISBN 0715631713
- Sealey, Antony (1976). Mosty i akwedukty (wycieczki do architektury). H. Evelyn., ISBN 023878990x
- Tompkins, Christopher R. (2002). Zapory Croton i Akwedukt. Wydawnictwo Arkadia ISBN 0738504556
- Sextus Julius Frontinus, de Aquaeductu Urbis Romae (On the water management of the city of Rome), Translated by R. H. Rodgers, 2003, University of Vermont. 03.12.2007.
- Akwedukt pochodzący z Encyclopædia Britannica, jedenaste Wydanie. (1911)
wszystkie linki,
- Strona o akweduktach
- Imperial Rome Water Systems
- Rzymskie akwedukty dzisiaj
- 600 rzymskich akweduktów z 25 opisami w szczegółach
- Lacus Curtius wpis o rzymskich wodociągach
kredyty
autorzy i redaktorzy encyklopedii Nowego Świata przepisali i uzupełnili artykuł Wikipedii zgodnie ze standardami nowej encyklopedii świata. Ten artykuł jest zgodny z warunkami licencji Creative Commons CC-by-sa 3.0 (CC-by-sa), które mogą być używane i rozpowszechniane z odpowiednim przypisaniem., Zgodnie z warunkami tej licencji należy się uznanie, które może odnosić się zarówno do autorów nowej encyklopedii świata, jak i bezinteresownych wolontariuszy Wikimedia Foundation. Aby zacytować ten artykuł, Kliknij tutaj, aby wyświetlić listę akceptowalnych formatów cytowania.Historia wcześniejszych prac wikipedystów jest dostępna dla badaczy tutaj:
- Historia akweduktu
historia tego artykułu od czasu jego importu do nowej encyklopedii świata:
- Historia „akweduktu”
Uwaga: niektóre ograniczenia mogą mieć zastosowanie do korzystania z poszczególnych obrazów, które są oddzielnie licencjonowane.,
The Central Arizona Project Aqueduct, the largest and most expensive aqueduct system ever built in the United States.
znaczna część wiedzy rzymskich inżynierów została utracona w średniowieczu, a w Europie Budowa akweduktów w dużej mierze przestała istnieć aż do średniowiecza., Przykładem zachowanego systemu akweduktów zbudowanego w 1202 roku przez cystersów jest hiszpański Real Monasterio de Nuestra Senora De Rueda, którego system centralnego ogrzewania i utylizacji odpadów opierał się na serii akweduktów pochodzących z odpływu rzeki Ebro. Przez większość średniowiecza, a nawet do XIX wieku, woda była zazwyczaj dostarczana przez kopanie studni, choć może to spowodować poważne problemy zdrowotne, gdy lokalne zasoby wody stały się zanieczyszczone., Jednym z ważnych WYJĄTKÓW była rzeka New River, sztuczna droga wodna w Anglii, otwarta w 1613 roku, aby zaopatrywać Londyn w świeżą wodę pitną na odległość 38 mil (62 km). Rozwój kanałów stanowił kolejny bodziec do budowy akweduktów.
w XIX wieku rozpoczęto budowę akweduktów na dużą skalę, aby zaopatrywać szybko rozwijające się miasta i żądny wody przemysł. Rozwój nowych materiałów (takich jak żeliwo) i nowych technologii (takich jak moc pary) umożliwił znaczne ulepszenia., Na przykład żeliwo pozwoliło na budowę większych, bardziej ciśnieniowych odwróconych syfonów, podczas gdy pompy parowe i zasilane elektrycznie umożliwiły znaczny wzrost ilości i prędkości przepływu wody. Anglia przewodziła światowi w budowie akweduktów, z godnymi uwagi przykładami zbudowanymi do przesyłania wody do Birmingham, Liverpoolu i Manchesteru.
w dzisiejszych czasach największe akwedukty ze wszystkich zostały zbudowane w Stanach Zjednoczonych, aby zaopatrzyć swoje największe miasta., Akwedukt Catskill przenosi wodę do Nowego Jorku na odległość 120 mil (190 km), ale jest karłowaty przez akwedukty na dalekim zachodzie kraju, zwłaszcza Akwedukt Colorado River, który zaopatruje obszar Los Angeles w wodę z rzeki Colorado prawie 250 mil (400 km) na wschód, i 444 Mil (714,5 km) Akwedukt Kalifornijski, który biegnie od delty Sacramento do jeziora Perris.
wykorzystanie akweduktów
historycznie wiele towarzystw rolniczych zbudowało akwedukty do nawadniania upraw., Archimedes wynalazł śrubę wodną do podnoszenia wody do użytku w nawadnianiu pól uprawnych.
innym powszechnym zastosowaniem akweduktów jest zaopatrywanie dużych miast w czystą wodę pitną. Niektóre z słynnych rzymskich akweduktów do dziś dostarczają wodę do Rzymu. W Kalifornii trzy duże akwedukty dostarczają wodę na przestrzeni setek mil do obszaru Los Angeles. Dwa pochodzą z obszaru Owens River, a trzeci z rzeki Colorado.
w ostatnich czasach akwedukty były wykorzystywane do celów transportowych, aby umożliwić barkom kanałowym przekraczanie wąwozów lub dolin., Podczas Rewolucji Przemysłowej w XVIII wieku wybudowano wiele akweduktów w ramach ogólnego boomu w budowie kanałów.
w nowoczesnych projektach inżynierii lądowej, szczegółowe badanie i analiza przepływu otwartego kanału jest powszechnie wymagane w celu wsparcia kontroli powodzi, systemów nawadniania i dużych systemów zaopatrzenia w wodę, gdy preferowanym rozwiązaniem jest akwedukt, a nie rurociąg. Akwedukt to prosty sposób na doprowadzenie wody do innych końców pola.
w przeszłości akwedukty często miały kanały wykonane z brudu lub innych porowatych materiałów., Znaczne ilości wody zostały utracone przez takie nieotynkowane akwedukty. Gdy woda staje się coraz rzadsza, kanały te są wyłożone betonem, polimerami lub nieprzepuszczalną glebą. W niektórych przypadkach obok Starego budowany jest nowy Akwedukt, ponieważ nie można wyłączyć zasilania w wodę podczas budowy.
godne uwagi akwedukty
starożytne greckie akwedukty
- Akwedukt Eupaliński na greckiej wyspie Samos. Starożytny podziemny Akwedukt.,
Roman aqueducts
Roman aqueduct in Segovia, Spain.
Roman aqueduct supplying Carthage, Tunisia.,e, Włochy
Inne akwedukty
- Akwedukt z Teruel, Hiszpania
- Akwedukt projektu Central Arizona
- Akwedukt Chirk, Walia – zbudowany w latach 1796-1801
- Akwedukt Pontcysyllte, Walia – zbudowany w latach 1795-1805
- Roquefavour Akwedukt, Francja – zbudowany w latach 1842-1847
- akwedukt St-Clément, Montpellier, Francja – XVII wiek
- Akwedukt Winnipeg, Manitoba, Kanada – zbudowany w latach 1915-1919
- Päijänne-Tunneli to podziemny Akwedukt o długości 120 kilometrów, łączący jezioro Päijänne z większymi Helsinkami.,
- Akwedukt Wan Mat Saman, Kedah, Malezja-zbudowany w latach 1900-1909
- Akwedukt w Querétaro, Meksyk – zbudowany w latach 1726-1738, o długości 1,3 km i wyposażony w 74 łuki.
- Levadas, 1350 Mil siedemnastowiecznych akweduktów na portugalskiej wyspie Madera.
- Quabbin Aqueduct-tunel o długości 24,6 km, w stanie Massachusetts, w Stanach Zjednoczonych.
- Akwedukt Chicopee Valley o długości 13,1 km, w stanie Massachusetts, w Stanach Zjednoczonych.
- Akwedukt Kalifornijski, o długości 444 Mil (ok. 714,5 km) połączenie kanałów, rurociągów i tuneli w Stanach Zjednoczonych.,
akwedukty żeglowne
- Akwedukt w pobliżu Roelofarendsveen, Holandia ({{#invoke:Coordinates|coord}} {{#coordinates: 52/12/55. 96|N|4|37|35.,
- Akwedukt Gouwe, w pobliżu Gouda, Holandia: prowadzi rzekę Gouwe przez autostradę A12, która znajduje się na lądzie poniżej poziomu rzeki
- Benjamin Outram ' s 44-metrowy jednoprzęsłowy Akwedukt Holmesa na kanale Derby w Derby był pierwszym na świecie żeglownym żeliwnym akweduktem, wąsko poprzedzającym Thomasa Telforda 186-metrowy Akwedukt Longdon-on-tern na kanale Shrewsbury, czasami określany jako pierwszy na świecie żeglowny żeliwny Akwedukt na dużą skalę.,
- Akwedukt Pontcysyllte prowadzi kanał Llangollen nad doliną rzeki Dee w północnej Walii. został zaprojektowany przez Thomasa Telforda i otwarty w 1805 roku. Ten sam kanał, który obejmuje odcinek tunelowy, przecina drugą dolinę na Akwedukcie Chirk. Ten żeglowny kanał dostarcza również wodę do gmin Crewe i Nantwich.
- Union Canal w Szkocji ma wiele akweduktów, w tym Akwedukt Slateford, który prowadzi kanał nad wodą Leith, Akwedukt Almond nad rzeką Almond w Ratho i bardzo imponujący Akwedukt Avon nad rzeką Avon., Jest to drugi najdłuższy Akwedukt w Wielkiej Brytanii.
- w ostatnich latach Budowa akweduktu w Lichfield skłoniła rząd brytyjski do uchwalenia przepisów uniemożliwiających budowę drogi na trasie remontowanego kanału bez zapewnienia tunelu lub akweduktu do przejścia.
- Barton Swing Aqueduct – forma mostu wahadłowego, który prowadzi kanał Bridgewater przez dolny kanał Manchester Ship Canal. 234-stopowy odcinek akweduktu obraca się o 90 stopni, aby umożliwić statkom przepływanie wzdłuż kanału okrętowego.,
- most wodny magdeburski w Niemczech łączy kanał Elbe-Havel z ważnym miastem Mittellandkanal. Prawie 1 km długości, jest najdłuższym mostem wodnym w Europie.
Zobacz też
- susza
- nawadnianie
- woda
- zasoby wody
- Hodge, A. Trevor (2002). Rzymskie akwedukty i zaopatrzenie w wodę. Londyn, Wielka Brytania: Gerald Duckworth & , Wydanie II ISBN 0715631713
- Sealey, Antony (1976). Mosty i akwedukty (wycieczki do architektury). H. Evelyn., ISBN 023878990x
- Tompkins, Christopher R. (2002). Zapory Croton i Akwedukt. Wydawnictwo Arkadia ISBN 0738504556
- Sextus Julius Frontinus, de Aquaeductu Urbis Romae (On the water management of the city of Rome), Translated by R. H. Rodgers, 2003, University of Vermont. 03.12.2007.
- Akwedukt pochodzący z Encyclopædia Britannica, jedenaste Wydanie. (1911)
wszystkie linki,
- Strona o akweduktach
- Imperial Rome Water Systems
- Rzymskie akwedukty dzisiaj
- 600 rzymskich akweduktów z 25 opisami w szczegółach
- Lacus Curtius wpis o rzymskich wodociągach
kredyty
autorzy i redaktorzy encyklopedii Nowego Świata przepisali i uzupełnili artykuł Wikipedii zgodnie ze standardami nowej encyklopedii świata. Ten artykuł jest zgodny z warunkami licencji Creative Commons CC-by-sa 3.0 (CC-by-sa), które mogą być używane i rozpowszechniane z odpowiednim przypisaniem., Zgodnie z warunkami tej licencji należy się uznanie, które może odnosić się zarówno do autorów nowej encyklopedii świata, jak i bezinteresownych wolontariuszy Wikimedia Foundation. Aby zacytować ten artykuł, Kliknij tutaj, aby wyświetlić listę akceptowalnych formatów cytowania.Historia wcześniejszych prac wikipedystów jest dostępna dla badaczy tutaj:
- Historia akweduktu
historia tego artykułu od czasu jego importu do nowej encyklopedii świata:
- Historia „akweduktu”
Uwaga: niektóre ograniczenia mogą mieć zastosowanie do korzystania z poszczególnych obrazów, które są oddzielnie licencjonowane.,